English-Ido dictionary: W

English-Ido Dictionary : W

wabble: (lit. and fig.) (intr.) vacilar (cf. shancelar; zigzagar).
wad: (for guns) bur-o, -izar; (for dresses, quilts, etc.) vat-o, -izar; (little bundle) tufo, pak-eto.
waddle: marchar ocil-ante od anad-atre.
wade: (tra-)vadar, marchar en o tra l’aquo, la slamo; w. through: (of books, questions, etc.) par-lektar, -examenar, -explorar.
wader: (stilt-bird) stelt-ucelo.
wafer: (for sealing letters) oblato; (thin pastry) obleo; (cath. rel.) hostio.
waffle: vafl-o; w.-iron: -muld-ilo.
waft:
(intr.) flotac-ar (en l’aero, e.c.); (tr.) -igar, portar, transportar.
wag: (tr.) ocil-igar, agitar.
wag: (joker) jok-emo, -ero.
wage: (war) facar (milito); (intr.) militar.
wager: (bet) pari-ar (ulo, pri-ulo, kontre ulu); (act) -o; (stake) -ajo.
wages: salari-o; (fig.) rekompens-ajo, -o; to pay w. to: salariar (ulu).
waggish: jok-ema; malic-ema, -oza.
waggle: (intr.) friskar, agitar (ulo).
wag(g)on: (truck) charioto; kamiono; (closed van) furgono; (vehicle) veturo (cf. charo); (railway) vagono; -er: vetur-(ag)isto, kargo-vetur-isto; w. train: (of army) traino.
wagtail:
motacilo.
waif: sen-hema vag-ero (cf. naufraj-into).
wail: (plor-)lamentar (pri); (moan, groan) (intr.) jemar; (of infants) (intr.) vajisar; (n.) plor-lament(ad)o; jemo; vajiso.
wainscot: ligno-paneli; panel-aro; (v.) -izar.
waist: (of body) tayo; w.band: zono.
waistcoat: jileto.
wait: (await) vartar (ulu, ulo); (at table, etc.) servar; w. upon: (care for) sorgar; servar; (visit) vizitar; expektar; to keep w.ing: igar ulu vartar; vart-igar (ulu).
waiter: garsono (cf. servist-(in)o); (tray) pleto.
waiting:
vart-(ad)o (cf. expekto); in w.: vart-ante; expekt-ante (ulo); pronta ad servar; w.maid, w.woman: chambr-ist-ino; w.room: vart-eyo, -chambr-(et)o; lady in w.: honor-sior-ino.
waitress:
(tablo-)serv-ist-ino.
waive:
(relinquish) abandonar, renuncar; (put off) eskartar; ajornar.
wake:
(tr.) vek-igar (ulu); (excite) ecitar; (be awake) (intr.) vekar; (abstain from sleep: watch) (intr.) vigilar.
wake:
(of a ship, boat) voyo-traco; (at death) morto-festo; nokt-ala kadavro-vigilo.
wakeful:
des-dorm-ema, sen-dorma; (vigilant) vigil-ema, -anta; -ness: des-, ne-dorm-ado, -iv-eso.
waken:
vek-igar (ulu).
walk:
(intr.) marchar (cf. pazar); (not to ride) ped-irar (intr.); (for pleasure) (intr.) promenar; (of a horse) paze marchar.
walk:
(n.) march-(ad)o; (gait) aluro, march-modo; (for pleasure) (ped-) promeno; (place) promen-eyo; (path in wood, etc.) aleo; to take someone out for a w.: promen-igar (ulu); -er: march-anto; ped-iranto; promen-anto, -ero.
wall:
muro; (partition) parieto; to w. up: mur-izar, -klozar, (shut up within a wall) en-mur-igar; w.paper: mur-papero, tapet-papero; -ed: mur-iz-ita.
wallet:
porto-sako; dorso-sako; (pocket-book) burso, posh-monet-uyo.
wallop:
bat-(eg)ar.
wallow:
rular su (en, sur).
walnut:
nuc-o, (tree) -iero, (wood) -ier-lign-a, -o, (colo(u)r) -ea, -eo, -koloro.
walrus:
rosmaro.
waltz:
(n.) vals-o, (intr.) -ar, (tr.) -igar (ulu).
wampum:
“wampum”.
wan:
pal-(eg)a.
wand:
(rod) vergo (cf. bastono); Mercury’s w.: kaduceo.
wander:
(rove about) (intr.) vagar, (also fig. of mind, beasts, speech, rivers) (intr.) divagar; (to be delirious) delirar; (cf. distraktar, eskartar, for-irar); -er: vag-anto, -ero, -emo; fug-anto.
wane:
(intr.) des-kreskar; (fig.) (intr.) dekad-(esk)ar; deklinar.
want:
(have need of) bezonar (ulo, ulu); (wish for) dezirar; (not to have) mankar (ad ulu); (be destitute and in need of) indijar (ulo); you are w.ed: ulu demandas vu; (ulu) demandas ke vu venez; I want you: (need you) me bezonas vu; what do you want of me? quon vu deziras de me? two spoons are wanting: du kulieri mankas; I wanted to tell you: me deziras dicar a vu; to be found w.ing: faliar, erorar, mankar.
want:
(need, requirement) bezono; neces-eso; (lack) manko; (poverty) indij-o; mizero; sen-hav-eso; to be or stand in w. of: bezonar, esar sen (ulo); (not to have) mankar; for w. of attention: pro manko di atenco; w. of respect: manko di respekto (da ulu ad ulu).
wanton:
(harlot) deboch-ist-ino; (one flighty to an excessive degree) libertin-(in)o.
wanton:
(unrestrained, wayward) libertina; (sportive) jok-ema, fol-atra, petul-ema; malic-oza, -ema; (wicked) maligna; (unchaste) deboch-ema, -anta, laciva; (purposeless) sen-motiva; sen-reflekta.
war:
milit-o; (to make war) -ar (kontre) (cf. luktar, kombatar); civil w.: civila o interna milito; naval w.: mar-ala o nav-ala milito; w. to the knife: mort-ala o exhaust-iva milito; inured to w.: milit-ale hard-ig-ita, hard-ig-ita da (la) milito; articles of w.: milit-ala leg-aro; w. office: arme-ala ministerio; w. cry: milit-kombat-krio.
warble:
kant-ar, -o (di uceli) (cf. gorgear).
ward:
(in a hospital) chambro, fako (por maladi); (guardianship) tutelo; (person under a guardian) tutel-ato; (fencing: act of guarding) gardo; (of a city) quartero (cf. distrikto); to w. off: (a blow) parear; (in gen.) forbarar, evitar, eskartar, repulsar.
warden, warder:
gard-isto (en karcero); (chief) -estro, direkt-isto, guvern-isto.
wardrobe:
(cupboard) vest-armoro; (clothes) vest-aro, kostum-aro.
wardroom:
salono por oficiri, oficir-eyo.
ware
(s): var-o, -i (cf. komerc-ajo).
warehouse:
magazino (cf. depoz-eyo); (v.) en-magazin-igar (ulo); bonded w.: dogan-ala magazino.
warfare:
milit-ado (cf. lukto, kombato).
warily:
cirkonspekte, prudente.
warlike:
milit-ala, -atra, -ist-ala; (tendency) -ema, kombat-ema.
warm:
(also fig.) varm-a, (v.) -igar (ulo, ulu); (fig.) ardor-oza, fervor-oza, zel-oza; foot w.er: ped-varm-ig-ilo; -th: varm-eso; (physical quantity) kaloro.
warn:
avertar (cf. notifikar); -ing: averto; (notice) avizo; notifiko.
warp:
(in weaving) urdar; (a ship) tuvar; (wood) tordar; (pervert) koruptar, pervers-igar, alterar; (influence) influ-(ach)ar; (n. of textiles) urd-uro; urdo-filo; (n.) tuvo-kablo.
warrant:
(guarantee) garantiar; (justify) justifikar; pen-valorar.
warrant:
(authority) permiso, autoritato, yur-izo; (proxy) prokuraco; (for money) mandato; (guarantee) garantio; (justification) justifiko; (commission, mandate) komiso; death w.: impero o mandato o komiso por mort-igo; search w.: mandato o komiso por perquizito; w. of arrest: arest-impero; (written) mandato o komiso por aresto; to be w.ed: (worth while) pen-valorar, valorar la peni; (have the right) havar la yuro; esar justifik-ita; (guaranteed) esar garanti-ita.
warren:
(kuniklo-)gareno.
warrior:
milit-isto, -ero; soldato.
wart:
(med.) veruko; (bot.) sur-kresk-ajo; -y: veruk-oza, -atra.
wary:
cirkonspekta; prudenta.
wash:
lavar (the body, clothes, etc.) (cf. net-igar; locionar; skurar); (bathe) balnar; (in lye) lesivar; (carry by water) portar (per aquo, per l’ondi); (beat against, splash) (tr., intr.) plaudar.
wash:
(laundry) (linjo-)lav-aj-aro, (act) lav-ado (di linjo); (lotion) lociono; (of waves, etc.) plaud-(ad)o; (bath) balno (cf. abluciono); w.board: lav-planko, -tablo; (nav.) falko; -er: lav-anto, -ero, -isto; (ring) protekto-ringo, inter-ringo; (mechanical) lav-ilo, -mashino; w.house: lav-eyo, -erio; w.-leather: chamo-felo; w.woman: lav-ist-ino; w.stand: lav-moblo; w.tub: lav-kuvo.
wasp:
vesp-o; w. nest: -eyo, -o-nesto.
wassail:
festo-drink-ado.
waste:
(squander) disipar (cf. prodigar; exhaustar; konsumar); (lay waste) devastar; w. away: (to lose flesh) magr-eskar, perdar sua karno, deperisar; (strength) prodigar sua fort-eso, sua esforci.
waste:
(extravagance) disip-ado; ne-utila spens-ado; (land) dezerto, tereno devast-ita o ne-kultiv-ita; (w. product) for-jet-ajo; (adj.) ne-utila; dezerta; ne-kultiv-ita; ruin-ita; sen-valora; devast-ita; w.-paper: paper-achi, paperi for-jet-ita; w.ful: disip-anta, -ema; prodig-atra, -ema, -anta; ne-utila; w.-pipe: super-fluo-tubo; w.-paper basket: paper-ach-uyo o -korbo; -ed: (emaciated) marasm-ig-ita, deperis-ita, magra.
watch:
(keep vigil) (intr.) vigilar; (keep an eye on) surveyar; (observe) observ-(ad)ar; regardar; (pay attention to) atencar; (guard, tend) gardar; (nav.) esar en quarto; (take care of) sorgar; (be on w. for, lie in wait) guatar.
watch:
(nautical) quarto; (timepiece) posh-horlojo; (attendance without sleep) vigilo; (attention) atenco, survey-(ad)o; (sentinel) sentinelo; gard-isto, gard-ano; (milit.) guardo; by my w.: segun mea posh-horlojo; w. that: atenc-ez to! regard-ez to! sorg-ez to! to be on sentry w.: (intr.) facionar; relieve the w.: (milit.) chanjar la faciono; (nav.) prenar la quarto; w.dog: gard-hundo; w. yourself: gard-ez vu! w.ful: sorg-ema, -anta; vigil anta, -ema, survey-ema; atenc-ema, -oza; w.man: (over buildings, etc.) vigil-isto, -ero, -anto; (guard) gard-isto; w.box: (sentry box) garito; w.maker: (posh-)horloj-(if)isto; w.tower: observo-turmo; w.word: imper-vorto; pas-vorto; signo-vorto.
water:
(put w. on) aqu-izar (cf. arozar; aspersar; irigacar; humid-igar; imbibar); (an animal) donar drink-ajo (ad); (produce tears) lakrim-ifar, -igar (cf. plorar); (produce saliva) saliv-ifar; (stuffs) muar-izar; w. one’s wine: aqu-izar o dilutar la vino; to draw w.: cherpar aquo; that makes my mouth w.: to igas me saliv-ifar; (fig.) to ecitas mea apetito, mea deziro; to make w.: (urinate) urin-ifar; (leak) likar.
water:
(n.) aquo (cf. maro, oceano); (tide) mareo (cf. fluxo, refluxo); (diamonds) limpid-eso, brilo; (class) rango; (urine) urino; high w.: alta mareo, fluxo; diamond of the first w.: diamanto tre limpida, di la unesma rango; holy w.: santa aquo; running w.: flu-anta aquo; sea w.: mar-aquo; stagnant w.: stagn-anta aquo; w.proof: aqu-espruva; spring w.: font-aquo; on a level with the w.: reze di l’aquo; fetch w.: querar aquo; to take the w.s: frequentar la balno-loki o termi; to take in w.: (leak) likar; w. bath: aquo-balno; (chem.) maria-balno.
water-closet:
latrino.
water-colo(u
)r: aquarel-a, -o.
water-course:
aquo-fluo.
watercress:
kreso.
waterfall:
aquo-falo, -kaskado.
waterfowl:
aqu-ala ucelo.
water-gauge:
(meter) aquo-mezur-ilo (see tide-gauge).
waterhen:
galinelo.
wateriness:
aqu-oz-eso (cf. humid-eso).
watering-can, -pot:
aroz-ilo.
watering-trough:
(in wood) drink-trogo, (in stone) -vasko.
watering-place:
mar-balno, -urbo; (hot springs) term-ala urbo.
waterish:
aqu-oza, -atra.
waterless:
sen-aqua.
water-level:
aquo-nivelo.
waterlily:
nenufaro (cf. lotuso).
waterline:
flotac-lineo; imerso-nivelo.
waterlogged:
aquo-imbib-ita, -tremp-ita, -satur-ita.
waterman:
batel-isto; (at a ferry) parom-isto.
watermark:
(of sea) maro-nivelo; (of paper) diafana marko.
watermelon:
aquo-melono.
watermill:
aquo-muel-eyo, -erio.
water-on-the-brain:
hidrocefalo.
water nymph:
nayado.
waterpipe:
aquo-tubo, -kondukt-ilo.
waterplug:
robin-(eg)o; aquo-boko.
water-power:
hidrauliko povo o forco.
waterproof:
aqu-espruva.
water rat:
aquo-rato.
water’s edge:
(extrema) aquo-, mar-bordo.
waterspout:
trombo; (of a house) tekto-pluv-kanalo.
watertank:
aquo-tanko; cisterno.
watertight:
aqua-espruva, hermetika.
waterworks:
(supply) aquo-proviz-ajo.
watery:
aqu-oza, -atra; humida; liquida.
watt:
wato.
wattle:
(hurdle) hurdo; (of a bird) fauco, pend-ajo.
wave:
(flutter) (intr.) fluktu-ar, (tr.) -igar; (brandish) brandisar, agitar; (make wavy) ond-igar, -izar; (beckon) facar manu-signo; (relinquish) ne insistar (en, pri); renuncar; abandonar; eskartar.
wave:
(of sea and fig.) ond-(eg)o; (phys.) vibro (cf. ocilo); (produced) ond-ifo; (of hand) manu-signo.
wave-offering:
ofro di premici.
waver:
(intr.) vacilar (cf. hezitar, esar ne-certa; fluktuar; shancelar).
wavy:
ond-oza, -if-anta, -iz-ita; -atra.
wax:
(cover or apply w. to) vax-izar; (become) divenar; (grow) kreskar; to w. wroth: irac-eskar.
wax:
(n., adj.) vax-o, -a; sealing w.: siglo-vaxo; w. candle: cero, (vax-)bujio; w.-work: vax-figuro.
way:
(road) voyo (cf. pas-eyo); (exit) ek-ir-eyo; (entrance) en-ir-eyo; (distance) disto; (direction) direciono; sinso; (manner) maniero; fasono; (custom) kustumo (cf. moro; uzo); (means, system) moyeno; metodo; sistemo; (conduct) konduto, ago-maniero, -metodo; (momentum) momento; cross-w.: kruc-voyo; Milky-w.: lakto-voyo; by the w.: pas-ante, latere; okazione di; on the w.: dum la iro o pasajo o paso; right of w.: pasaj-yuro; to go the wrong w.: mis-irar; the wrong w.: (to do) (uzar) mala metodi o maniero; to give w.: (yield) cedar; (fall) falar (ad); krular; to be in the w. of: obstruktar; to get under w.: preparar departar o facar; out of the w.: aparta, eskart-ita; (uncommon) stranj-a; get out of the w.: eskartez o ek-irez (de mea voyo); ced-ez plaso; over the w.: kontre, opoz-ite; she will have her own w.: el facos o sequos nur sua voli od inklini o deziri; to find a w. to: trovar metodo (per qua) o moyeno.
waybill:
charjo-listo; expedio-bilieto.
wayfaring:
voyaj-anta.
waylay:
(lie in wait for) guatar (see accost) (cf. embuskar).
wayside:
voyo-latero, -bordo; (adj.) voyo-latera.
wayward:
kapric-ema, -oza; obstin-anta, -ema.
we:
ni.
weak:
febla, (cf. debila, infirma; ne-solida, ne-ferma; indulg-ema); -ness: febl-eso, (object, spot) -ajo; (fondness) afeciono.
weaken:
febl-igar, -eskar; (debilitate) debil-igar, -eskar; (dilute) dilutar; -ing: febl-ig-anta; debil-ig-anta.
weal:
bona stando; felic-eso; (wheal) bato-strio; (publika) bona stando.
wealth:
(riches) rich-ajo, hav-ajo, -aji; (abundance) abundo, rich-eso; -y: rich-(eg)a.
wean:
ablaktar; (to break the habit of) des-kustum-igar, -eskar; (entice away) lurar (de).
weapon:
armo (cf. defens-ilo); w.less: sen-arma.
wear:
(clothes, a sword, etc.) portar; esar vestiz-ita (per); (put on clothing) metar; (last) (intr.) durar; (use by wear) uzar; (consume) konsumar (cf. rodar, efacar, obliterar); (tire) fatigar, tedar; to w. away: (of time) pasar, for-fluar; (lasting quality) dur-iv-eso; w. out: (of clothing, shoes, etc.) par-uzar; worn clothing: vesti ja uz-ita o par-uz-ita; to w. off: (disappear) des-apar-(esk)ar; w. a beard: havar o portar barbo; to w. mourning: vest-izar su traure, portar (granda) trauro-vest-aro; portar trauro (pri ulu); w. on the nerves: agacar la nervi; -able: (of clothing) port-ebla; met-ebla, -ind-a; -ing: (lasting) dur-anta, -iva; (exhausting) fatig-anta, exhaust-anta; w.ing apparel: vest-i, -aro.
wearied:
fatig-ita; (bored) ted-ata, -ita.
weariness:
fatig-eso; ted-eso.
wearisome:
fatig-anta; ted-anta.
weary:
(tire) fatigar; (bore) tedar; (tedious) ted-anta, -ema; (tired) fatig-ita.
weasel:
vizelo.
weather:
vetero (cf. vento; sturmo; tempesto); (v.) rezistar; (live through) tra-vivar; (cf. super-pasar; vinkar); (a cape) preter-irar; w.beaten: bat-ita o tush-ita da tempesto o da vetero; (fig.) male uz-ita; fatig-ita; exhaust-ita; (gen.) veter-tush-ita o bat-ita; w.bound: halt-ig-ita da vetero o tempesto; w.cock: (also fig.) vento-flecho; w.-glass: baro-metro; w.-gauge: avantajo di vento (-direciono); w. report: meteorologi-ala buletino; w.proof: veter-, aquo-espruva; w.wise: vetero pre-vid-anta.
weave:
(cotton, wool, etc.) texar; (interlace) inter-plektar; (worm into) insinuar; -r: tex-isto, -ero; -ing: tex-(ad)o; (interlacing) inter-plekt-ado.
web:
(of fabrics) tex-uro (lana e.c.); (net, mesh) reto; (membrane) membrano; (spiderweb) araneo-telo; w.-footed: palmata, palmipeda.
wed:
spoz-igar (ulu), -uligar (a husband) -inigar (a wife); (intr.) mariajar su (kun); (unite in wedlock by an official, priest, minister) (tr.) mariajar (ulu ad, kun ulu); -ding: mariaj-o, -festo; civil w.ding: leg-ala o civila mariajo; w.ding guests: mariaj-gasti, -fest-anti; w.lock: (state) mariaj-eso, spoz-eso; to give in w.lock: grantar (ulu) kom spozo.
wedge:
koni-o; (v.) fix-igar o klemar per konio; (arch., print.) koni-igar; (to form into a w.) -umar; w. in: (push in) pulsar, shovar; to be w.ed in by a crowd: esar klem-ita da la turbo; w.-shaped: koni-forma.
Wednesday:
merkurdio; Ash-W.: cindro-merkurdio.
wee:
mikr-(at)a; w. bit: -ajo.
weed:
(flowers, a garden) sarklar; w. out: (fig.) for-igar, for-movar; extirpar; eskartar; suplantar.
weed:
(n.) mala herbo, herb-acho, sarkl-ajo; w.ing tool: sark-ilo; widow’s w.s: traur-ala vest-(ar)o di vidv-ino; -y: herb-ach-oza; (of persons) tenua.
week:
semano; Holy W.: santa semano; w.day: labor-dio; this day w.: pos sep dii de nun; (past) ante sep dii de nun; w.ly: seman-ala omna-seman-a, -e; w.ly paper: seman ala jurnalo; w.end: inter-semana.
weep:
(intr.) plorar (cf. lakrim-ifar).
weeping willow:
plor-anta saliko.
weevil:
kurkuliono.
weft:
wefto.
weigh:
(by means of a scale) ponderar (ulu, ulo per ulo); (have weight of) pezar (dek grami, e.c.), grav-esar; (ponder) ponderar, explorar, pensadar (pri); w. the anchor: levar la ankro; w. down: opresar, charj-egar, sur-presar; -ing: (act) pondero; w.ing machine: ponder-ilo, balanco.
weight:
(put a load on) charjar (ulo, per).
weight:
pezo; (quality) grav-eso; (article used) pez-ajo; (fig.) grav-eso, importo, -ant-eso, valoro; to be worth his w. in gold: valorar sua pezo de oro.
weighty:
pez-oza; (fig.) grava, import-anta.
weir:
(greto-)digo; fish-naso-digo; aquo-bar-ilo.
weird:
fantastika; ne-natur-ala, stranja; super-natura; the w. sisters: la Parci.
welcome:
recevar od aceptar plezure.
welcome:
(n.) bon-veno, -acepto; (adj.) bon-ven-anta; kordi-ale acept-ata, -ita, -ota; esar acept-ebla; you are w.: vu-esas plezure acept-ata! you are w. to it: ol esas pronta por vua servo od uzo; vu esas libera prenar ol; w. news: agreabla informo; (interj.) bon-venez!
weld:
weldar (cf. soldar).
welfare:
bona stando; komforto; felic-eso; prospero.
well:
puteo.
well:
(healthy) sana; (fig.) en bona stando, bona; (cured) ri-san-ig-ita, ri-san-esk-inta; to be well: (in good health) san-esar; to make w.: san-igar (ulu); to get w.: san-eskar; w. off: (state) richa; (havar) granda hav-ajo o posed-aji; (esar) en bona stando; (havar) multa pekunio; to go w. together: fitar bone; to do w.: facar bone, bon-facar (ad ulu); to speak w. of: bone parolar pri (ulu, ulo); to come out w.: sucesar, bone rezultar; duktar a bona fino o rezulto; to be w. disposed: (tr., intr.) bon-volar, esar favor-oza (ad); (interj.) bone! (now then) nu! w. and good: ha bone! tote bone! to w. up: lev-eskar; spricar (ek); w. nigh: preske.
welladay:
(ho) ve!
well-appointed:
bone-equip-ita; (chic) chika.
well-balanced:
bone equilibr-ita.
well-behaved:
bon-kondukt-anta; polita.
well-being:
(bodily) bona stando (cf. komforto, felic-eso, prospero).
well-born:
bone nask-inta, de bona raso.
well-bred:
bone eduk-ita; polita.
well-doer:
bon-fac-anto, -ero.
well-doing:
bon-fac-ado, -em-eso.
well-done:
(interj.) bon-(eg)e! (cooking) par-koqu-ita
well-favo
(u)red: bon-aspekt-anta, bela.
well-meaning:
bone intenc-anta.
well-read:
bone instrukt-ita (pri), mult-lekt-inta.
well-spring:
fonto.
well-timed:
oportuna.
well-to-do:
richa.
well-wisher:
amiko; partis-ano; bon-dezir-anto.
welt:
bord-umo; paspelo; (wheal) bat-strio; (blow) frap-(eg)o.
welter:
rular su (en); plonjar (en); esar baln-inta.
wen:
kisto, kist-esk-inta tumor(et)o.
wench:
puer-ino, yun-ino; serv-ist-ino.
wend:
(tr., intr.) irar; w. one’s way: sequar sua voyo.
werewolf:
volf-homo.
west:
west-o, -a, -e; (literary term) ocidento; -erly, ward: de la westo; vers la westo; (with motion) ad-weste; the w.ern church: la ocidentala eklezio.
wet:
humida; (of weather) pluv-oza, -ema; (humidity) (state) humid-eso; (rain) pluvo; to w.: humid-igar (cf. trempar, imbibar); w.-nurse: alakt-ist-ino, nutr-ist-ino.
whack:
(beat) batar; (a blow) frap-ego.
whale:
balen-o; w.-boat: baleno-kanoto; w.-bone: barto; whaler: balen-pesk-isto; (cf. cetaceo).
wharf:
(of masonery) kayo; (pier of timber or metal) warfo; -age: kayo-, warfo-taxo; -inger: kay-, warf-propriet-ero, kay-estro; warf-gard-isto.
what:
quo, qua; (that which) to quo, ta qua; (what sort of, what kind of) quala; w.ever: irge qua; (everything) omno; for w.:? pro quo? w. though: quankam; it is no use w.soever: ol esas absolute ne-utila; what did you see yesterday? quon vu vidis hiere? w.ever reaons you have to complain: irge qua motivin vu havas por plendi; w. do you wish? quon vu volas? w. is that? quo esas to? w. becomes of him? quon il divenas?
whatnot:
etajero.
wheat:
frumento; (beard of w.) aristo; -en: frument-a, -ala, -atra.
wheedle:
flate lurar; sudukt-achar; karez-achar; -ling: karez-(ach)anta; flat-(ach)anta, -ema; sedukt-(ach)anta, -iva.
wheel:
(roll along) (intr.) rul-ar, (tr.) -igar; (fly in circles) cirkle o ronde flugar; (to right or left) (tr., intr.) turnar; half-w.: mi-turno; w. about: ri-turno; (on toes) piruetar; (milit.) facar konversiono; to w. in a barrow: bruet-agar, -portar.
wheel:
(n.) roto; w.barrow: brueto; w.wright: char-if-isto.
wheeze:
(person) (intr.) respirar bruise od astm-atre; (of engines and persons) (intr.) siflar; -zing: sifl-ado, -anta.
whelp:
parturar (hund-yuno, e.c.); (n.) (hund-, leon-, e.c.) yuno.
when:
kande.
whence:
de ube; ek ube; de ube; w. do you come?  (de) ube vu venas? the town from w. I came: la urbo de qua (od, ek qua ) me venis.
when
(so)ever: irga-kande; omna foye (kande); irga-tempe.
where:
ube.
whereabouts:
ube, (place habitation) loko; loj-eyo, habit-eyo.
whereas:
(seeing that) konsider-ite ke; esante ke, pro ke; (in opposition) kontre ke; (whilst in fact) dum ke fakte.
whereat:
(interrog.) ube? qua loko?; (quik) pos to od ico; ye to.
whereby:
per quo.
wherefore: (that is why) pro to; pro ta kauzo o motivo o skopo; (conj.) do.
wherein: en qua; ube.
whereof: (about which) pri quo (on parolas e.c.).
whereupon: see whereat.
wherever: irga-loke, irg-ube.
wherry: (pasaj-)batel(et)o; kanoto.
whet: (sharpen) akut-igar (kultelo, e.c.); (of the appetite) ecitar, stimular.
whether: (alternative) sive; (cf. se); (interrog. sense) kad; w. or no: vole o ne vole; malgre; sive yes, sive no; the question is w.: la questiono esas sive … sive; la questiono esas kad … kad; I doubt w. he comes: me dubas (od, esas ne-certa) kad il venos.
whetstone: akut-ig-petro, -ig-ilo.
whey: selakto.
which: qua, quo; w.ever: irga qua (see whether).
whiff: (puff) sufl-eto (di aero, di fumo, e.c.); (odo(u)r) odoro, sufl-odoro.
while: (n.) tempo (cf. duro; instanto; inter-tempo); all the w.: dum la (tota) tempo (ke); a long w. before now: longa-tempo ante nun; for a long w.: dum longa tempo; long (while) ago: de longe, olim; in a little w.: en poka tempo; balde; it is not worth w.: ol ne valoras la peno; to w. away time: por distraktar la mento; pasar la tempo oci-ante; dum mea libera tempo me (facis, e.c.).
while: (adv.) dume (conj.) dum ke; (as long as) tam longe kam; (prep.) dum; (although) quankam; whilst: dum.
whim: kaprico; fantazi-eto.
whimper: (cry) (intr.) plor-etar; plor-ete plendar (pri); plor-et-achar.
whimsical: kapric-oza, -ema; (odd) baroka; (funny) komika, rid-inda.
whine: plore o jeme lamentar o plendar (pri); -ning: plend-ach-anta, -ema; lament-atra; plor-plend-anta.
whinny: (intr.) (ne-laute) bram-etar, -eto (di kavalo, e.c.); w. out: ek-tirar rapide.
whip: flog-ar (cf. batar, verg-agar); (n.) flog-ilo; (riding w.) kravacho; w.-hand: dominaco, avantajo; w.lash, w.cord: pinto o kordo di flog-ilo.
whippersnapper: persono des-estim-inda , -ach-eto; des-grav(-ul)-eto.
whipple-tree: (tiro-)vekto.
whir: turn-bruiso, -siso; (buzz) zum-ado, (of patridges, etc.) flug-bruiso, -sis-ado.
whirl: (tr., intr.) turn-ar rapide; (on axis) (intr.) rotacar (rapide); (on toes) (intr.) piruetar.
whirligig: turn-lud-ilo; (top) tupio; (merry-go-round) mashino di ligno-kavali.
whirlpool: (aquo-)vortico.
whirlwind: vento-vortico, ciklono; (of dust) polvo-vortico.
whisk away: de-prenar (ulo) rapide; (go away) pasar o departar rapide.
whiskers: vango-barbo; (of an animal) labio-pili.
whisky: wiskio.
whisper: (tr., intr.) susurar (cf. murmurar); (n.) sursuro; -ing gallery: vulto o galerio akustik-ala.
whist: (game) wisto.
whistle: (tr., intr.) siflar; (noise) -o; (instr.) -ilo.
whit, not a: tote ne.
white: (adj.) blank-a; (cf. pala); (the colo(u)r) -o; (person) -(ul)o; to turn w.: blank-eskar; (pale) pal-eskar; -ness: blank-eso; pal-eso; -en: blank-igar (ulo); w.-ant: termito; w.-faced: pala; to show the w. feather: manifestar sen-kuraj-eso; agar poltrone; w. lead: ceruzo; w. lie: mentio o ne-ver-ajo pardon-ebla; -ish: blank-atra.
whitewash: blanke kalk-indutar, kalk-blank-igar; (n.) kalk-blank-ajo.
whither: ad-ube; -soever: ad omna-loke, ad omn-ube, ad irg-ube.
whiting: (fish) merlano.
whitlow: panariso.
Whitsunday: pentekost-ala sundio; -tide: pentekost-o, -festo, -semano.
whittle: (de-)tranchar (ulo per posh-kultelo), kultelo-tranchar.
whiz: (tr., intr.) sifl-ar, -(ad)o (cf. sisar, zumar).
who: qua, (pl.) qui; (objective case) quan, quin; -ever: (anyone) irgu (qua).
whole: (of one thing) tot-a; -o, -eso (cf. ensemblo; sumo, agregajo; integra); the w. of us: ni omna; on the w.: sume, en-tote.
wholesale: engros-a; -r: -(vend)isto; by w.: -e.
wholesome: san-ig-iva; salubra (manj-aji, e.c.); salutara (remediili, legi, e.c.); (healthy, sound) sana; -ness: -eso.
wholly: tote, komplete; exkluz-ite, -ive.
whom: (objective case) quan (cf. il-, el-qua); -soever: irgu quan.
whoop: kri-egar, -ego.
whooping-cough: koklusho.
whore: prostituc-at-ino, deboch-ist-ino; -monger: deboch-ero.
whortleberry: vacinio.
whose: di qua, di quo; (pl.) di qui; the boy w. book I saw: la puero di qua me vidis la libro.
whosoever: irgu qua.
why: pro quo? (for what) por quo? w. not: pro quo ne? that is w.: pro to; to esas la motivo, la kauzo; (interj.: but) ma!
wick:
mecho.
wicked: maligna; (ill-disposed) mal-vol-anta; (impious) des-pia; -ness: (quality) malign-eso, (act) -ajo.
wicker: oziera; w.-work: ozier-plekt-ata, -ajo; w. basket: oziero korbo.
wicket: (window: in cricket) gicheto (small gate) pord-eto.
wide: larja; (extensive) vasta; granda; (remote) fora (de); des-proxima (de); (completely) komplete, tote; (apert-ita, e.c.); w. awake: vigil-eg-anta, -eg-ema; des-dorm-anta; w.-spread: vasta.
widen: (broaden) (plu-)larj-igar (ulo), -eskar; (make more extensive) plu-vast-igar; (dilate) dilatar.
widow: vidv-ino; -ed: vidv-ig-ita, vidva; -er: vidv-ulo; -hood: vidv-in-eso.
width: larj-eso; in length and width: long-eso e larj-eso.
wield: manipular, manu-agar, (fig.) uzar, tenar, posedar.
wife: spoz-ino; (cf. hom-ino); -ly: spoz-in-ala.
wig: peruk-o; w.maker: -(if)isto.
wigwag: (signals) signalar (ulo) per flag-(et)agiti; (see wag).
wigwam: “wigwam,” tendo (di red-peli).
wild: (living in a state of nature) sovaja (animali, populi, planti, e.c.); (in conduct) libertina, impetu-ema, extravag-ema tro libera; petul-ema, -oza; (mad, frantic) frenezi-oza; (of projects, etc.) extravag-anta; (tempestuous) tempest-oza, -atra; (of the look) perturb-ita, trubl-ita; (ferocious) feroca; (untamed) ne-domt-ita; ne-amans-ita; w. animal: sovaja animalo; w. plant: sovaja planto; w. beast: sovaja bestio; feroca bestio; (beast of prey) rapto-bestio; w. boar: apr-(ul)o; (as n. see w.erness: (uncultivated land) (tereno, sulo) ne-kultiv-ita; a w. shot: pafo male viz-ita.
wilderness: (desert) dezerto; (forest) foresto (ne-habit-ata); (wild place) sovaj-eyo; (solitude) solitar-ajo, -eyo.
wile: ruzo; artific-ach-ajo; to w. away: pas-igar la tempo, distraktar su; amuzar su.
wilful: (intended) (pre-)intenc-ita; vol-ata; (obstinate) obstin-anta, -era, -ema.
will: (bequeath) legacar; (am determined) volar; (am willing) (tr., intr.) voluntar, konsentar (intr.); (order) imperar; komandar; (expressing simple future, see verbal termination -os).
will: (testament) testamento; (act of will) vol-o; (faculty) vol-ado; (desire) deziro; (resolve) rezolvo; (decree) dekreto; (power to decide) arbitrio; to make one’s will: (intr.) testamentar; at w.: segun-vole; firing at w.: segun-vola paf-ado; against the w. of: kontre la volo di; what is your w.? quan vu deziras? I will: (determination) me volas (facar ol); I will not: me ne volas; to bear anyone good w.: dezirar bon-ajo ad ulu; to work with a w.: laborar plen-vole, labor-egar volunte; ill-will: mala-velo, rankoro; despito; to have one’s w.: facar nur omna voli; at the w. of: (discretion of) segun la arbitrio di.
willing: bon-vola, volunt-anta, komplez-anta; (ready) pronta; (diligent) diligenta; (zealous) zel-oza; I am w.: me voluntas, me konsentas; I will go with you w.ly: me akompanos vu (tre) volunte; -ness: volunto.
will-o-the-wisp: vag-anta lumo; (fig.) kimero.
willow: (tree) saliko; weeping w.: plor-anta saliko; w. weed: salikario.
willowy: (fig.) tenua e gracila.
willy-nilly: vole o ne-vole.
wilt: (intr.) velkar.
wily: ruz-oza.
wimple: (as of nuns) vimplo.
win: (conquer) (tr., intr.) vinkar; (gain) ganar (premio, batalio, e.c.); (be triumphant) triumfar (pri); (obtain) obtenar; w. back: ri-ganar, ri-aquirar; ri-okupar; I won him over: me persuadis il (pro ulo).
wince: retro-tirar su; timar (pri); (give a start) (intr.) tresayar; salt-etar; mov-etar.
winch: vind-ilo; steam w.: vapor-vindilo.
wind: (put out of breath) anhel-igar; (wrap) en-volvar; (reel) spular (see bind); (have a sinuous course) sinu-ifar; (turn) turnar; to w. off: des-volvar; des-spular; w. a clock: tensar horlojo; w. up: vindar; (property, etc.) liquidacar; (finish) (tr., intr.) finar; be windy: ventar.
wind: (n.) vento; (cf. suflo); (breath) respir-(ad)o; (in stomach) ventro-gaso; intestin-ala gaso; (flatulence) flatu-oz-eso; a breath of w.: bento-sufl-eto; to get w. of: inform-esar pri ulo; (smell) flarar (ulo); a w.stroke: vento-stroko; to break w.: (intr.) flatuar; south w.: sud-ala vento, austro; trade w.: alizeo; north w.: (poet.) boreo; a high w.: forta o granda vento; (cf. zefiro).
windage: (artil.) vento-forco; kompenso po vento-forco.
wind-bound: halt-igita da kontrea vento, o tempesto.
winded: anhel-anta.
windfall: frukto fal-inta (per la vento); (fig.) bona fortuno; hazard-ala gano o profito.
wind-gauge: anomometro.
windiness: vent-oz-eso; (intestinal) flatu-oz-eso; (verbosity) prolix-eso; infl-ita stilo.
winding-sheet:
sepulto-tuko; sudario.
wind-instrument: sufl-instrumento.
windlass: kapstano; vind-ilo.
windmill: vento-muel-ilo.
window: fenestro; (for tickets, etc.) gicheto; (w. pane) vitro-karelo; fenestro-vitro; French w.: pord-fenestro; pord-atra fenestro; show w.: estal-vetrino (avana); estal-eyo; stained-glass w.: vitrali-o, -fenestro; w. blind: storo; w. frame: fenestro-kadro, -framo; w. shutter: shutro (cf. jelozio; persieno): w. sash: spanyoleto; kremono.
windpipe: (anat.) trakeo.
windsail: kanvasa aer-kondukt-ilo.
windward, to: vers la vento-latero; ad-vente.
windy: vent-oza.
wine: vino; dry w.: sen-sukra vino; watered w.: vino aqu-iz-ita; w. glass: vin-glaso; glassful of w.: glas-edo de vino; w. bibber: vin-drink-em(ul)o; w. grower: vin-, vit-kultiv-isto; w. making: vin-if-ado; vit-ber-pres-ilo.
wing: (furnish with wings) al-izar; (to fly) flugar (intr.); (use the wings) al-agar; (injure) vundar; -ed: al-iz-ita.
wing: (n.) alo (also fig.); w.spread: anverguro; w.-sheath: (of insects) elitro; w.-beat: alo-stroko; to flap the w.s: brandisar la ali; w.less: sen-ala, sen-fluga.
wink: palpebr-agar (intr.); kloz-etar l’okulo; (as signal) sign-ifar per l’okulo; to w. at: (connive at) konivencar (pri ulo).
wink: (n.) palpebr-ag-ado; in a w.: en un instanto; -ing: palpebr-ag-ado.
winner: gan-anto, -ero; vink-anto, -into.
winning: gan-anta; (charming) lur-anta, sedukt-anta, charm-anta (rido, e.c.); w. post: fin-, ariv-fosto; -s: gan-aj-o, -i.
winnow: (grain) fanar (cf. examenar; separar).
winsome: charm-anta, -iva, -ema; agreabla.
winter: vintr-o, -ala; -try: -ala, -atra.
wipe: (w. off) vishar; (dry) sik-igar; w. out: (destroy utterly) exterminar; (annul) nihil-igar; (erase) efacar; w. one’s nose: mungar (su); -r: vish-ilo, tuko; (pocket handkerchief) naz-tuko.
wire: fix-igar, ligar (ulo) per metal-filo; (telegraph) telegrafar (ulo ad ulu).
wire: metal-filo; iron w.: fer-filo; brass w.: latun-filo; (telegraphic messsage) telegramo, telegraf-uro; telegraph w.: telegraf-filo; w. ribbon or purl: kanetilio.
wiredraw: fil-igar metalo; (fer-)fil-ifar.
wire gauze: metal-grazo.
wireless: sen-fila; (radio) radio; w. telegraphy: radio-telegraf-ado; w. telephony: radio-telefon-ado.
wiremill: metal-fil-if-erio.
wirepulling: sekreta demarsh-ado; cel-ita influ-ado.
wire rope: metala kordo.
wirework: metal-fil-ajo; metal-fila treliso.
wiry: (of persons) magra ma vigor-oza; tenue muskul-oza.
wisdom: saj-eso; w. tooth: dento di saj-eso.
wise:
(sage) saja; (sensible) prudenta; (learned) erudita; (manner) maniero; in no w.: en nula maniero; w. man: saj-(ul)o; w. men of the east: (Bibl.) magi; in this w.: ica-maniere; in such w.: tal-manier-e.
wiseacre: saj-acho; pedanto.
wish: dezirar (ulo, ad, por ulu); best w.es: maxim bona deziri; w. well of: dezirar prospero ad (ulu); I wish to know: me deziras savar; what do you w. of me?: quon vu deziras de me? I w. I could: me deziras (facar) ol, ma to esas ne-posibla; me voluntas facar to, ma to ne esas posibla o ma me ne povas.
wishful: dezir-oza; avida.
wisp: tuf(et)o.
wistful: envidi-atra; dezir-oza; aspir-ema.
wit: esprito (cf. humoro); (mind) mento; inteligent-eso, racion-povo; (person) esprit-oz(ul)o; esprit-oza persono; to lose one’s wits: perdar raciono(-povo); perdar kalm-eso; to frighten anyone out of his w.s: pavor-eg-igar (ulu); to be at one’s w.s’ end: ne savar quon facar od irgon facar; to live by one’s w.s: vivar per (irga) moyen-achi; to wit: nome.
witch: sorc-ino; w.craft: -(ad)o; to practise w.: (tr., intr.) -ar (cf. nekromanciar, magiar); w.doctor: sorco-kurac-isto, -ero.
witchery: sorc-ado; magio; (fascination) facino, charmo.
with: (prep.) kun; (by means of) per; (concerning) pri; (who has, have) qua havas, hav-ante; (against) kontre; (towards) ad; (in the house of) che; (nearby) apud, proxim; to be w. someone: esar kun ulu; to write w. a pen: skribar per plumo; compared w.: kompare ad; the lady w. blue eyes: la damo hav-anta blua okuli; I am angry w. him: me iracas kontre il; w. reference to: relate ad; he is w. me: (at my house) il esas che me; to speak w. his hands in his pockets: la manui en la poshi, il parolis ad me; il parolis a me, dum ke ilua manui esis en ilua poshi; she is w. child: el esas gravida; they profess the same faith w. you: li profesas la same kredo kam vu.
withdraw: retro-, ek-, for-irar; (take back) de-, for-prenar (ulo, de ulu); (haul back) ri, retro, ek-tirar; (cf. kontraktar; retraktar); (retreat) (intr.) retretar; w. from the world: retretar de od ek o for la mond-umo; w. his promise: retraktar sua promiso; w. from the room: ek-irar la chambro; w. troops: retret-igar trupi; let us w. to another room: ni ek-irez ad altra chambro; lasez ni irar ad altra chambro; -al: ek-, for-iro; retreto; retrakto.
wither: (intr.) velk-ar, (tr.) -igar (ulo); (pine away) (intr.) deperisar; (intr.) langorar; -ing: (fig.) velk-iganta, sarkasm-oza regardo, e.c.
withers:
inter-skapula parto (di kavalo, e.c.).
withhold: retenar, ditenar; (reserve) rezervar; (information) celar, tenar sekrete, ne publik-igar; w. from: (refrain from) abstenar (ulo): w. one’s consent: refuzar konsento, ne-konsentar.
within: en, (with movement) ad-en; (of place) interne (di); (of time) dum; en la duro (di); w. reach: en o ye ating-ebla disto; to live w. one’s income: ne spensar plu multo kam sua revenuo o salario; to walk w. the garden: promenar en la gardeno; to go w. the garden: irar ad-en la gardeno; w. a short time: pos kurta tempo, balde; w. his lifetime: dum ilua vivo-periodo; from w. to without: de interne ad extere; w. our family: inter nia familio; enemies w.: interna enemiki; come w.: (into my house) venez che me.
without: (prep.) sen; (conj.) sen ke; (outside) (prep.) exter; (with movement) ek; (adv., adj.) exter-e, -a; w. hope: sen espero, (adj.) sen-espera; w. the house: exter la domo; to go w.: ek-irar; I cannot speak w. his interrupting me: me ne povas parolar, sen ke il inter-ruptas me.
withstand: rezistar; kombatar; luktar kontre.
withy: oziero.
witless: sen-esprita; ne-reflekt-anta, -ema; stupida.
witness: (bear w.) (tr., intr.) atestar (pri ulo, por ulu); (see) vidar; spektar.
witted, dull: stupida.
witted, quick: vigilema mente; esprit-oza.
witticism: esprit-ajo; humur-ajo, -dic-ajo rid-inda.
wittingly: konci-e, -ante; intence, kun intenco.
witty: esprit-oza; humur-oza; (sarcastic) sarkasm-a, -atra, -ema.
wizard:
sorc-isto, -ero; magi-isto; divin(ulo); (juggler) eskamot-(ul)o.
wizened: velk-inta.
wobble: (intr.) shancelar.
woe: (interj.) ve! mal-ajo! malediko!
woe:
(n.) (misfortune) des-fortun-o, -ajo; (unhappiness) des-felic-eso; (sorrow) chagren-(eg)o: trist-(eg)eso; (in gen.) mal-ajo; des-joyo.
woe-begone: chagren-anta; des-joy-ema, -oza.
woeful: des-felica, trista, chagren-anta.
wolf: volf-o, -ulo, -ino; w. dog: volfo-hundo; -ish: (fig.) avid-(ach)a; devor-anta, -acha, -ema.
wolfram: wolframo.
woman: mulier-o, hom-ino; (wife) spoz-ino; (married or widowed w.) damo; (housekeeper) menaj-ist-ino (cf. chambr-ist-ino; mastr-ino); w.-hater: homin-odi-anto; w.hood: hom-in-eso; w.ish: hom-in-ala (effeminate) femin-atra; w.like: homin-atra, -ala; w.kind: hom-in-aro; sexuo homin-ala, -a; w.ize: femin-(atr)igar (ulu); debochar.
womb: utero (cf. matrico; sino).
wonder:
aston-esar (pri, da); (to doubt) esar kurioza (savar); me questionas me (kad); I do not w. at it: me ne esas aston-ita da ol; me ne esas surpriz-ita.
wonder: (astonishment) aston-o, -eso; (cause of wonder) marvelo; prod-ajo; miraklo; -ful: marvel-oza, -atra; aston-anta; surpriz-anta; -ment: aston-o, -eso; w. worker: prod-aj-if-isto; w.struck: esar aston(eg)-ata, -ita (da).
wont:
(n.)  kustumo; to be w.: (intr.) kustumar; -ed: (customary) kustum-ala.
woo: kurtez-ar (hom-ino, la rejo, e.c.): -ing: -ado.
wood: (material) lign-o; (collection of trees) bosko; (forest) foresto (cf. silvo); block of w.: ligno-bloko.
woodbine:
sovja kaprifolio.
woodcock: bekaso.
woodcutter: arboro-hak-isto; ligno-fend-isto.
wooded: arbor-oza.
wooden: (of wood) ligna.
wood-engraving: (act) xilograf-(ad)o (result) -uro.
wood-house, shed: lign-eyo, -hangaro.
woodlouse: aselo.
wood-nymph: driado, forest-ala nimfo.
woodpecker:
pego; (green) pikverdo.
wood-pigeon: palumbo.
woodpile: lign-amaso; (for burning the dead, etc.) rogo.
woodsorrel:
sovaja oxalo.
woodwork:
lign-iz-o, -uro; ligno-paneli; karpent-ala konstrukt-ado, -uro.
woody: lign-a, -ala, -atra; arbor-oza; forest-atra; w. nightshade: dulka-maro.
woodyard: depoz-eyo por konstrukto-ligno; brul-lign-eyo, -erio.
wooer: kurtez-anto; amor-anto.
woof:
wefto; fil-tex-uro.
wool: (material) lan-o; (fleece) lano-felo; (down of birds: soft nap of cloth) lanugo; (hair) krispa har-aro; w. comber: (lan-)kard-isto; w.-gathering: distrakt-ata; ne-atenc-ema; w.en: (material) lan-o, -ajo, -a stofo; (adj.) lan-a, -oza, -atra; w.y hair: (of negroes) krispa har-aro, -i; (down-like hair) lanug-oza, -atra pili; lanugi.
word: (written, printed) vorto; (spoken) parolo; (notification) avizo, inform-ajo; (second person of the Trinity) Verbo; (of command) imper-vorto; (milit.) komando(-parolo); (promise) promiso; (dispute) disputo; by w. of mouth: voce, parole; word for word: vort-ope; in other w.s: altra-vorte; to form w.s: vort-ifar; to say a w. to: dicar (un) parolo ad (ulu); he does not say a w.: il dicas nulo o il tacas; in a w.: un-vorte, rezume; passw.: pas-vorto; to have w.s: disputar; inter-reprochar; take my w.: kredez me! w. of hono(u)r: honor-promiso; to break his w.: faliar sua promiso (ad ulu); to give his w.: asertar promiso per sua honoro; to w.: expresar; enuncar; skribar; redaktar; stil-izar; w. book: vort-aro; w.iness: prolix-eso; parol-em-eso; vort-abundo; w.ing: vort-if-ado; vort-, parol-selekto; vort-expreso; stilo; texto; redakt-(ad)o, -eso; w.less: sen-vorta; sen-parola; (silent) tac-anta; w.y: prolixa; parol-ema, -oza; vort-oza.
work: (intr., tr.) laborar; (function, act) (intr.) funcionar (cf. agar; afikar); (a mine, railway, form, etc.) explotar; (ferment) (intr.) fermentacar; (knead) petrisar; (the earth, iron, wood) (tr.) laborar; (shape) fasonar; (influence) incitar; instigar; influar; (bring about, produce) efekt-igar; to w. oneself up: ecit-easar, ecit-ar su; agit-ar su, -esar; w. up an article: kompozar artiklo; w. one’s way through: penetrar (ad ulu, ulo); (finish a work) par-laborar; w. to death: mort-igar per labor-egi; (over-drive) surmenar; w. in: (worm in) insinuar; to w. out a debt: pagar (sua) deb-aji per laboro; w. out a problem: solvar problemo (od, enigmato).
work: (act) labor-(ad)o; (product) -uro; (act) ago, faco; (literary, artistic) verko; w.s.: (manu.) fabrik-erio (cf. -if-erio, as gas-if-erio); (pl. of clocks, etc.) mekanismo; day of w.: labor-dio, -jorno; a day’s w.: jorn-laboro; charitable w.s: agi karitat-oza, karitatal entraprezi; it is a pious w.: esas pia ago; to start w.: labor-eskar, komencar laborar; maid of all w.: gener-ala serv-ist-ino; to be out of w., to rest from w.: (tr., intr.) chomar; to botch, bungle w.: fushar; -able: labor-ebla; manu-ag-ebla; (of mines, etc.) explot-ebla; (feasible) fac-ebla, praktik-ebla, posibla.
work-box: utensil-uyo.
workhouse: (for paupers) indij-azilo; (prison) industri-ala karcero; (place to labo(u)r) labor-eyo.
working-capital: pronta pekunio, komerc-ala kapitalo; explot-kapitalo.
workman: labor-isto; mestier-isto; (fig.) fabrik-anto, autoro.
workmanlike: habile labor-ita; bone fac-ita, -ata.
workmanship: labor-eso, mestier-eso; labor-maniero, -metodo.
works: (factory) fabrik-erio, manufakturo; (mechanism) mekanismo; (fort.) mur-aro.
workshop: labor-eyo; (as of artists) studi-eyo.
world: mondo; (planet) planeto, ter-globo (universe) universo; (society) mond-umo (eleganta); homi; a w. tour: la turo de la tero; all the w.: omna homi, omni; a w. of good: mult-ega, bon-eso; the other w.: la altra mondo, la vivo futura; to bring into the w.: parturar, genitar, nask-igar; w.-wide: universala; omno-savanta; gener-ala.
worldliness: (quality) mond-um-an-eso; amo di plezuro; frivol-eso, -ajo.
worldling: mond-um-ano.
worldly: mond-um-ala.
worm: vermo (cf. lombriko, silko-raupo, tenio; larvo); (spiral) spiral-ajo; (artil.) buro-tir-ilo; (distil.) serpent-atra tubo; w.eaten: vermo-manj-ita, insekt-bor-ita; to w. oneself into: insinuar su ad-en; reptar ad-en; wormy: verm-oza.
wormwood: absinto.
worn out: par-uz-ita; exhaust-ita; fatig-ita.
worry: des-quiet-igar, trublar, tormentar; jenar; enoy-ar, -igar; iritar; tedar; (of dogs) lacerar; be w.ied: des-quiet-esar (pri).
worse: plu mal-a, -e; plu malada; a remedy w. than the disease: remedi-ilo plu mala kam la morbo; to go from bad to w.: standar sempre plu male.
worship:
(also fig.) adorar; (cf. kultar); (fig.) am-egar, amor-egar, priz-egar.
worship: (n.) ador-(ad)o; kulto; w. of idols: idol-kulto; your w.: mea sinioro; -ful: honor-inda (persono); ador-anta (posturo); -per: ador-anto, -ero.
worst: vinkar.
worst: (adv., adj.) maxim mal-e, -a; (n.) la maxim mal-ajo, lo maxim mala; if the w. comes to the w.: en maxim mala evento; do your w.: facez irgo quon vu deziras o volas.
worsted: (wool) lan-o, -a; lan-fil-ego.
worth: (value) valoro; (cost price) kusto-preco; (cf. suffix -inda); to be w.: valorar; w.iness: valoro; merito; bon-(eg)eso, ecelo; w.less: sen-valora; sen-merita; des-estim-inda; w.y: digna (di rekompenso, di puniso, e.c.); estim-inda (homo); merit-oza, eminenta (persons); to be w.y of: meritar.
would-be: segun-dezira; asert-ita; su-dic-anta.
wound: vundar; (cf. lezar, kontuzar; ofensar); mortal w.: mort-ig-iva, -ita vund-uro; lacerated w.: lacer-uro, -vund-uro; w.ing: vund-o; -anta.
woundwort:
stakiso; vulnerario.
wraith: fantomo.
wrangle: (inter-)disput-(ach)ar (pri, kun).
wrangler, senior: (in Cambridge) matematik-ala laureato o premi-ario; “senior wrangler”.
wrap: (cover all parts of an object) envelopar (cf. kovrar); (wrap by turning) (en-)volvar; (see wind); (cf. inkluzar).
wrapper: envelop-ilo; (dress) chambro-robo; (packing cloth) pako-telo; kovro-telo, -bendo; (for newspapers, etc.) kuverto-bendo; (cover) kovr-ilo.
wrath: iraco (cf. furio); -ful: -oza, -ema.
wreak: (vengeance) exekutar venjo (ad ulu); venjar su (ad ulu, pri ulo).
wreath: (garland) girlando, chapleto (cf. krono; festono; treso); w.s of smoke: fum-ondi.
wreathe: (adorn) girland-izar, feston-izar; inter-plektar; a face w.d in smiles: vizajo rid-anta.
wreck: naufraj-igar (navo) (strand) strandar; (to suffer w.) naufrajar (intr.) (a business) ruinar; (a shipwreck) naufrajo; (a wrecked ship) navo naufraj-inta; (ruin) ruin-o, -eso, -ajo; -age: naufraj-eskombri o fragmenti; -er: naufraj-ig-anto; (pillager) spoli-anto; ruin-anto, -ero.
wren: regolo.
wrench: (twist, contort, sprain) tordar; w. out: arachar (torde); w. one’s foot: tordar sua pedo.
wrench: (tool) turn-ilo; (sprain) tord-o, -uro; (twist) tordo.
wrest: (pull by twisting) arachar (torde); (extort) extorsar (per violent-o).
wrestle: (inter-)lukt-ar (kun, kontre); -r: -anto, -ero, -isto (atlet-ala).
wretch: (contemptible person) des-estim-ind(ul)o; (unfortunate person) mizer-oz-(ul)o; kompat-ind-(ul)o; -ed: (despicable) des-estim-inda; (mean) meskina; (miserable) mizer-oza; kompatinda, des-felica; -edness: mizero.
wriggle: (twist) tord(et)ar; insinuar (torde); (be fidgety) esar frisk-ema; (crawl) reptar (torde).
wring: (clothes, a neck) tordar; (extort a secret, etc.) extorsar, arachar; -ing wet: tote tremp-ita.
wrinkle: (as on face) rug-o, -izar; (pucker the lips, knit the brows; gather in needlework) frunsar; (cloth, clothes, paper) krumplar; -d face: vizajo rug-oza.
wrist: karpo; w.band: ponyeto; (cuff) mansheto; paramento.
writ: (decree) dekreto; judici-ala mandato; to serve a w. on anyone: prizentar judici-ala mandato od asigno (ad ulu); holy w.: la santa skrib-uro.
write: skribar; (compose) kompozar; (correspond) (inter-)korespondar, kambiar letri; (send for) ven-igar (per letro); (cf. notar).
writer: skrib-anto, -ero, isto; (author) autoro, literatur-isto.
writhe:
tord(eg)ar su.
writing: (act) skrib-(ad)o; (what is written) -ajo; (document) dokumento (cf. en-skrib-uro; verko); in w.: skribe; w.-table: skrib-tablo.
wrong: facar ne-yust-ajo (ad ulu); detrimentar (ulu); male traktar; kalumniar; nocar; esar ne-yusta (ad); (a woman) violacar.
wrong: (n.) ne-yust-eso, -ajo; detriment-o, -ajo; mal-ajo; noc-o, -ajo; kalumni-o, -ajo.
wrong: (unjust) des-yusta; (not correct) ne-justa, ne-korekta; ne-exakta; (improper) ne-dec-anta; (bad) mala; to go (err, be mistaken) (intr.) erorar; w.-doer: mal-fac-anto, -ero; w.-headed: obstin-anta, -ema.
wroth: irac-oza.
wrought iron: forj-ita fero (cf. fero stan-iz-ita).
wry: (contorted) tord-ita; (askew) des-, ne-rekta; obliqua; to make a w. face: (intr.) grimasar; w. neck: (med.) tortikolo.

1
This Page is an antiquarian - possibly outdated - usergenerated website brought to you by an archive. It was mirrored from Geocities in the end of october 2009. For any questions about this page contact the respective author. To report any mal content send URL to oocities[at]gmail[dot]com. For any questions concerning the archive visit our main page:OoCities.org.