yo había sido amado yo habré sido amado yo hubiera sido amado Estos tiempos también se pueden formar con el sufijo ab combinado con el verbo esar. |
me esis amita me esos amita me esus amita Ica tempi anke on darfas formacar per la sufixo ab kombinita kun la verbo esar. me esabis amata |
Por la pasivo anke esas formo plu korta per la verbo esar.
Me esas amata = Me amesas Me esis amata = Me amesis Me esos amata = Me amesos Me esus amata = Me amesus |
esez amata = amesez esar amata = amesar esir amata = amesir esor amata = amesor |
Kande il volis klozar la pordo, ol ja esis klozita (o esabis klozata) da me. Me laboros kurajoze kande me esos rekompensita (o kande me esabos rekompensata). Me agus altre se me esus amita (o se me esabus amata). La pordo apertesis dal vento. Me amesas da mea gepatri. El punisesus dal docisto. To trovesas hike, to videsas ofte, ta libro lektesas desfacile. Pedro su levas frue.
La verbi reciproka facesas per la expresuri: l'una l'altra, l'uni l'altri, reciproke, inter; segun la kazo.
Li batas l'una l'altra; amez l'uni l'altri; li helpez e sustenez reciproke; li iras una kun altra; li falis una sur altra; li kuris una kontre altra.
Pro quo vi interdisputas ed interkompatas?
La homi devas ne internocar ed interodiar, ma interhelpar e mem interamar.
recíproco sostener ayudar combatir engendrar referirse equivocarse parecer |
reciproka sustenar helpar kombatar genitar referar erorar semblar |
castigar dañar caer golpear disputar arreglar bote, pote, olla bota |
punisar nocar falar batar disputar aranjar poto boto |
bi: Qua havas du:
motor binoklo |
motoro un par de lentes |
bimotoro biciklo |
aparato kun du motori aparato kun du cikli |
dis: Indika disperso, separo:
dar poner sembrar |
donar pozar semar |
disdonar dispozar dissemar |
donar ad ici ed a iti parto del sama kozo pozar hike ed ibe, aranjar la kozi dispozar la semino (semillo) |
ex: Qua esis ma ja ne esas.
mi: Indikas duima (1/2) parto.
Lasez la pordo miapertita. Kun miklozita okuli el semblas mortinta. Ni bezonas mihoro por arivar en la urbo, do se ni departas ye kin kloki, ni aribos ibe ye kin kloki e duimo.
mis: Indikas eroro: audar, misaudar; komprenar, miskomprenar.
Se on dicas poto e me audas boto, me misaudas; ma se on dicas poto e me apene audas ma me audas poto, to esas, me audas lo dicita, lore me malaudas o miaudas; do misaudar ne esas lo sama kam malaudar.
sen: indikas manko de:
barba fin poder |
barbo fino povar |
sin barba sin fin que no puede |
senbarba senfina senpova |
traer, llevar dirigir destinar regalar dominio depender producir formar capital |
portar direktar destinar donacar domeno dependar produktar formacar kapitalo |
similar naranja oro partido desfilar carácter fila afligir esponja |
similar oranjo oro partiso defilar karaktero rango afliktar sponjo |
ari: Indikas persono a qua ula ago esas direktita od ula kozo
destinata:
sendario = la individuo a qua on sendas ulo
docanario = ta quea recevas la donacajo, lo donacita
atr: Kelke simile a:
sponjatra = ulo qua ne esas sponjo ma qua esas quaze quala sponjo
blankatra = qua ne esas blanka pura, blanquecina
e: Koloro quale la kozo indikata:
rozea = roz-kolora
oranjea = oranjo-kolora
orea = or-kolora
ed: Quanto de:
boca vaso cuchara |
boko glaso kuliero |
bocado de pan vaso de agua cucharada de sopas, etc. |
bokedo de pano glasedo de aquo kulieredo de supo, edc. |
eri: Establecimiento = establisuro pri la kozo indikata dal
radiko.
librerio = loko ube on vendas libri (librería)
fabrikerio = fábrica
esk: Indikas komencar a:
ser de día pálido |
esar jorne pala |
amanecer (komencar esar jorne) palidecer |
jorneskar paleskar |
estr: jefe
navío = navo
chefo di = navestro
chefo di treno = trenestro
i: Domeno dependanta de:
párroco = paroko
parroquia = parokio
Parokio esas la distrikto qua dependas de parako; ed ol diferas de parokeyo.
id: Descendiente:
israelita = izraelido
ier: Qua esas karakterizata da ulo qua porta, o produktas; por la frukto-arbori:
lanza nuez |
lanco nuco |
lancero nogal manzano (arboro qua produktas pomi) |
lanciero nuciero pomiero |
if: Produktas, sekretar:
flor sangre sudor |
floro sango sudoro |
florecer sangrar sudar |
florifar sangifar sudorifar |
La planti florifas, me sangifas del nazo, me sudorifas.
alcohol corazón |
alkoholo kordio |
malada pro drinkir tro alkoholo qua sufras ye la kordio |
alkoholiko kordiika |
ism: Doktrino, partiso: socialismo, turismo, katolikismo, kapitalismo.
iv: Que es capaz de o para = kapabla por:
consolar encantar |
konsolacar charmar |
lo que consuela encantadora |
konsolaciva charmiva |
El dicis a me konsolaciva vorti, ma me esis tante afliktita ke me ne povis konsolacar me. Ni omna esas mortiva. Ta yunino esas charmiva.
um: indeterminado = nedeterminita
yun: Indikas yuna animalo: kavalo = caballo; cavalyuno = potro.
La numeri facesas per la nombri kun la sufixo esma de un; unesma, unesme, la unesmo; duesma, edc.
Por la fraccionali on uzas la sufixo im.
Centimo = 1/100; dekimo = 1/10; duimo = 1/2; quarimo = 1/4; du triimi = 2/3; edc.
La nombri multiplikera obtenesas per la sufixo opl: duopla, triople, quarople, edc.
La duoplo de sis esas dekedu. Non esas triople de tri.
op: Indikas expresuri distributiva:
de a uno = unope
de a dos = duope
La soldati marchas quarope. Se li formacus rangi duopa e ne quaropa, lia defilo durus duople plu longe. Marchez unope. Remarkez bone ke pokope ne esas lente. Pokope = ye mikra quanto. Pokope, pokope on iras fore (poco a poco se va lejos).
Plura afixi (prefixi o sufixi) darfas adjuntesar al sama radiko.
Amikalajo = kozo o ago de amiko; desanimar = deskurajigar; luz = lumo; lumizar, lumizilo, lumiziva, lumiziveso, mortigiva, vidindaji, videblaji, edc.
revista boletín periódico circular desarrollar practicar aprovechar aconsejar costumbre preguntar conjeturar adivinar arriesgar repetir estudiar aprender crecer nacer |
revuo buletino jurnalo cirkulero developar praktikar profitar konsilar kustumo questionar kojectar divinar riskar iterar studiar lernar kreskar naskar |
atender varón marchar saltar correr miembro adquirir usar fluir recibir real cubrir suceso engañar viudo soltero nación hacerse |
atencar viro marchar saltar kurar membro aquirar uzar fluar recevar reala kovrar fakto trompar vidva celiba naciono divenar |
Ica lektajo esas nek revuo, nek buletino, nek jurnalo, nek mem cirkulero.
Ica lektajo esas nur mikra skriburo dal docero P. M. por ke sua docati havez ulo lektebla en la Linguo Internaciona Ido.
Or infanteto jus naskir ya bezonas atencado por ke lu kreskez e divenez puero. Depos divenir puero, anke ne lu devas vivar sola sen atenco da altru til divenar viroza; e mem pose, la homo sempre bezonas rinovigar sua savi.
Nu ti qui ja lernis kelke la Mondo-linguo Ido, es similatre a ta infaneto qua bezonas helpado ed agado.
La infanti, marchas, saltas, kuras, por developar sua membri. Ti qui deziras parlernar la Linguo Ido devas lektar, skribar, parolar, to esas, praktikar ol til aquirar kustumo uzar fluente ta bela linguo. Nulo esas tam joyigiva kam la savo, do kar amiki; profitez la tempo studiante e lernante.
Forsan uldie, kande vi divenabos olda, vi rimemoros ica konsili da via docero P. M.
Plu bone esas savar kam questionar nam la questionanto, pokafoye recevas reala respondi pri sua questioni; ma la savanto bezonas de nulu nam ipse deskovras, konjekturas, divinas (segun la kazi) la fakti.
Altradice; ti qui savas ne bezonas questionar nam li ja savas lo; ma ti qui ne savas riskas trompesar (esar trompata) da irgu.
Do me iteras dicar a vi: studiez e lernez por ke vi savez.
Via docero
Patricio Martínez
Retroirez: Dekeduesma leciono